СССР заманында ул озак еллар район советы башкарма комитеты рәисе урынба­сары, аннары партиянең идеология секретаре булып эшләде.

Элек-электән шулай: “зам”­­нар җигелеп тарта, әмма аларның куйган хезмәте күп вакытларда күләгәдә кала. Районыбыз халкының тормыш-көнкүрешен җайга салуда аның хезмәтен шактый киңәеп тасвирлап булыр иде. Газлаштыру өлкәсен генә алыйк. Бу юнә­лештә башкарыласы эшләрнең документлары шактый еллар дә­ва­мында шкафларда тузан җыеп ята. Шул документларны күтәреп, Гариф­җан ул чордагы башкарма комитет рәисенә мөрәҗә­гать иткәч, тегесе бу эшнең барып чыгачагына башта ышанмый тора, аннары гына ризалаша. Районыбызда кү­перләр, юллар төзүне оештыру буенча аның хезмәте бәяләп бетергесез. Ул чорда юллар өчен дамбалар күтәрү колхозлар көче белән башкарылды.

Гарифҗан Садыйкович җитәкчелек иткән озак еллар дәвамында тимер-бетон кү­перләр һәм юллар төзү юнә­лешендә районыбыз респуб­лика күләмендә лидер булды. Авыл хезмәтчәннәре әле дә бу юл-күперләрнең игелеген кү­рә. Кайбер районнарда бү­ген дә мондый камиллек тәте­мәгән авыллар бар.

Моннан 10 ел элек, Гариф­җан Садыйковичка 60 яшь тулганда, мин аңа үзенең нә­сел шәҗәрәсе “агачы” ясап бүләк иттем. Төп хезмәте бик авыр һәм җаваплы булганлыктан, аның ул вакытта тарихи мәгълүматларны өйрә­нергә вакыты булмады. Төп эшеннән киткәч, ул җиң сызганып, тарихны өйрәнергә кереште. Аның нәсел җебен өйрәнгәндә мин шундый мәгъ­­лүматка тап булдым. Әтисе ягыннан бабалары менә кемнәр: Көрәшә – Иртуган – Уразмәт – Үтәгән – Зәйнулла – Гомәр – Габделгани – Мөхәммәтша – Мөхәммәтсадыйк – Гарифҗан... Тарихи чыганакларга караганда, бу чылбырдагы Үтәгән мулла Арбор тарихында һәм, гомумән, Малмыж төбәгендә әһәмиятле урын алып тора. Ул гадәти имам гына түгел, дәүләт эшлеклесе дә, шагыйрь дә булган. Бу турыда Шиһабетдин Мәрҗани язмаларында ачык әйтелә. 200 елдан артык Арбор авылының волость үзәге булып торуы да нәкъ менә Үтәгән мулла исеме белән бәйле.

Төп эшеннән киткәннән соң, 10 елдан ким вакыт эчендә, тарихыбызны барлау юнә­лешендә ул искиткеч күп эш башкарды. “Балтач энцикло­педиясе”нең ике томын туплап, барлык язмаларны әдә­би яктан эшкәртеп, затлы басма итеп чыгару – титаник хезмәт, искиткеч зур батырлык.

Язучылык хезмәтенә килгәндә, Гарифҗан шагыйрь ге­нә түгел, көчле публицист та. Милләт язмышын кайгыртып, чын йөрәктән чыккан кайнар язмалары республика матбугатында еш басылып ки­лә.

Гарифҗанның 60 тан артык шигыре җырлар рәве­шендә күңелләребез түре­нә кереп утыру үзе генә дә күп сөйли. Аның иҗатында җыр­лар аерым урын алып тора. Рөстәм Яхин, Фасил Әхмәтов, Сара Садыйкова, Луиза Батыр-Болгари, Азат Хөсәенов, Әнвәр Шаһиморатов, Мәсхү­дә Шәмсетди­нова һәм башка танылган композиторлар аның ши­гырьләренә көй иҗат итте. Күп кенә җырлары халык арасында киң популярлык казанды. “Керим әле урманнарга”, “Яшьлегем кайтавазы”, “Аулак өй”, “Яшь сылуга” кебек җырлары төрле елларда “Татар җыры” фестивальләрендә лауреат буларак бәяләнде.

Тәрҗемә өлкәсендә дә актив эшли ул. Төрек һәм немец шагыйрьләрен татар те­ленә тәрҗемә итә. Төрекчәдән тәрҗемә ителгән “Газаплы кү­ченү” романы, “Утыз рамазан вәгазе”, “Пәйгамбәребез сөннәтендә тәрбия” кебек китаплар басылып укучыларга иреште.

Гарифҗанның иҗат кешесе буларак та, җитәкче-оештыручы буларак та шундый зур уңышларга ирешүендә тормыш иптәше Асия ха­нымның да өлеше бик зур. Үтә дә сабыр холыклы, эшчән һәм кешелекле дип беләм мин аны.

Язмамны Гарифҗан дусның бер робагые белән тә­мамлыйсым килә:

Ирләр булып туганбыз без чыдар өчен,

Мәйданнарның уртасына чыгар өчен,

Кирәк булса, ил язмышын иңгә салып

Давыл аударган имәндәй сынар өчен.

Бакый Зыятдинов